شخصیت امام زمان علیه السلام
در مورد امام زمان(عج) توضیح دهید.
مهدى موعود امام عصرعلیه السلام فرزند امام حسن عسکرىعلیه السلام در روز پانزدهم شعبان سال 255 ه . ق (سپیده دم روز جمعه)، در شهر سامرا دیده به جهان گشود. مادر او، بانویى به نام ریحانه است که به او نرگس، سوسن و صیقل گفته مىشود.
نام او، «محمد» است که خود پیامبرصلى الله علیه وآله این نام را بر او نهاده و فرموده است : «اسم او اسم من است و کنیه او کنیه من» ؛ بر این اساس کنیه او، ابوالقاسم است. وى به ابوصالح نیز معروف است. آن حضرت، داراى القاب فراوانى است ؛ از جمله : مهدى، منصور، قائم، حجت (حجت اللَّه)، صاحب الامر، بقیةاللَّه، صاحب الزمان و... . حضرت ولىعصر(عج) تا سال 260 ه . ق تحت تربیت و سرپرستى پدر بزرگوارش مىزیست و در همان زمان از مردم پنهان نگه داشته مىشد و جز خواصّى از شیعیان، کسى با آن حضرت ملاقات نداشت. او از سال 260 ه . ق (مصادف با شهادت پدر گرامىاش امام عسکرى علیه السلام) عهدهدار منصب والاى امامت گردید.
درباره ویژگىها و خصوصیات مهدى موعود، مطالب فراوانى در روایات آمده است ؛ از جمله اینکه او از امت پیامبر، آل محمد، فرزندان ابوطالب، بنىهاشم، نسل پیامبرصلى الله علیه وآله، عترت نبى، ذوى القربى و اهل بیت رسول خدا و از ذریه و فرزندان پیامبر است. همچنین او از فرزندان على بن ابى طالب، فاطمه زهرا، امام حسین و امام حسن عسکرىعلیهم السلام است. مهدى(عج) شبیه پیامبرصلى الله علیه وآله، یکى از سروران اهل بهشت، خلیفةاللَّه و پیشواى شایسته امت است.
درباره شمایل و اوصاف ظاهرى و جمالى او نیز آمده است : حضرت مهدى(عج)، داراى چهرهاى جوان و گندمگون، چشمان سیاه و درشت، بینىاش کشیده و زیبا، ابروهاى هلالى و کشیده، شانهاى پهن، دندانهاى برّاق و گشاده، دستان و انگشتانى درشت، پیشانى بلند و تابنده، گونههاى کم گوشت و اندکى متمایل به زردى (روشنى)، عضلات محکم، اندام زیبا و متناسب است. او بسیار خوش منظر بوده و بر گونه راستش خالى مشکین و در میان شانهاش اثرى چون، اثر نبوّت هست.
از ویژگىها و صفات اخلاقى «مهدى موعود» این است که او اهل عبادت و شب زندهدارى، قناعت، زهد و ساده زیستى، قیام و جهاد، عدالت و احسان، خشوع و خضوع، صبر و بردبارى، علم و دانایى، ظلم ستیزى و حق باورى است. یکى از خصوصیات مهم او در روایات، عدالت گسترى و دادگرى و برکندن ریشه ستم و بیداد از جهان است ؛ به حدى که همگان از عدل و مساوات گرى او بهرهمند خواهند شد. یکى از نمودهاى مهم زندگى امام مهدى(عج)، پنهان زیستى او و دارابودن دو غیبت (صغرى و کبرى) است. پس از شهادت پدر بزرگوار آن حضرت، کسى - به جز نایبان چهارگانه (عثمان بن سعید عمرى، محمد بن عثمان، حسین بن روح نوبختى و على بن محمد سمرى) - با او ملاقات نمىکرد ؛ مگر در موارد استثنایى. در واقع پس از شهادت پدرش، غیبت صغراى او شروع شد و هفتاد سال ادامه یافت (260 ه . ق تا 329 ه . ق). از سال 329 ه . ق غیبت کبراى حضرت مهدى شروع گردید و تا وقتى که خداوند بخواهد و او ظهور کند، ادامه خواهد یافت.
ظهور و قیام او از کنار خانه خدا و شهر مکه آغاز مىگردد و به هدایت و راهنمایى انسانها مىپردازد او پس از اتمام حجت با تمامى سرکشان و ستمگران، به مبارزه با آنها مىپردازد. حضرت مهدى(عج) ابتدا به تشکیل حکومت جهانى و نصب حاکمان مىپردازد. آن گاه شروع به اصلاح جامعه مىکند و در این زمینه به رشد و بالندگى فکرى و اخلاقى انسانها همّت مىگمارد و زمینههاى تعالى و شکوفایى معنوى و مادى جوامع را فراهم مىسازد. عمران و آبادانى سراسر زمین را فرا مىگیرد و طبیعت خرّم و پر ثمر مىشود. ترازوى قسط و عدالت، در جامعه گسترده شده و مساوات و برابرى حاکمیت مىیابد. رفاه و امنیت و آرامش مردم تأمین و نیازهاى مختلف آنان برطرف مىشود. آیین یکتاپرستى رایج و دین اسلام در کل جهان گسترش مىیابد. معنویت، عقلانیت و عدالت فراگیر مىشود و از نورانیت و زیبایى ویژهاى برخوردار مىگردد.
در اینجا به چند روایت درباره امام مهدى(عج) اشاره مىشود :
1. پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود : «یخرج فى آخرالزمان رجلُ من ولدى، اسمه کاسمى و کنیته ککنیتى، یملأ الارض عدلاً کما مُلِئت جوراً ؛ فذلک المهدى»(1) ؛ «در آخرالزمان مردى از فرزندان من خروج مىکند ؛ نام او، همانند نام من و کنیه او، همانند کنیه من است. او زمین را پر از عدل و داد مىکند ؛ همان گونه که پر از ستم شده باشد و او همان «مهد» است.1) عقدالدرر، ص 32 ؛ تذکرة الخواص، ص 363.
2. پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود : «المهدى من وُلدى، اسمه اسمى و کنیته کنیتى، اشبه الناس بى خلقاً و خُلقاً»(2) ؛ «مهدى از فرزندان من است ؛ نام او نام من و کنیهاش کنیه من، از نظر سیرت و صورت شبیهترین مردمان به من است».
3. پیامبرصلى الله علیه وآله مىفرماید : «انّ علیّاً وصیّى و من ولده القائم المنتظر المهدى الّذى یملأ الارض قسطاً و عدلاً...»(3) ؛ «علىعلیه السلام وصى من است و از فرزندان او است قائم منتظر مهدى [موعود] که زمین را پر از عدل و داد مىکند».) بحارالانوار، ج 51، ص 71، ح 13 ؛ فرائد السمطین، ج 2، ص 335 ؛ کمال الدین، ج 1، ص 286، ح 1.
قیام امام زمان
روایات حاکى از این است که انقلاب و حرکت ظهور حضرت مهدى(عج) بعد از فراهم شدن مقدمات و آمادگىهاى منطقهاى و جهانى از مکه آغاز مىگردد. آنگاه در سطح جهان نبردى سخت میان غربىها و ترکان و یا هواداران آنها به وجود مىآید تا جایى که منجر به جنگ جهانى مىگردد. اما در سطح منطقه دو حکومت هوادار حضرت مهدى(عج) در ایران و یمن تشکیل خواهد شد... که یاران ایرانى آن حضرت مدتى قبل از ظهور، حکومت خویش را تأسیس نموده و درگیر جنگى طولانى مىشوند که سرانجام در آن پیروز مىگردند. اندک زمانى پیش از ظهور آن بزرگوار شعیب بن صالح در یمن قیام می کند و سید خراسانی در ایران و هر دو زمینه سازی برای ظهور امام زمان می کنند و در برخی روایات خروج شعیب بن صالح از سمرقند بیان شده است (بحارالانوار، ج 52، ص 213).
اما یاران یمنى وى، قیام و انقلاب آنان چند ماه پیش از ظهور حضرت بوده و ظاهرا ایشان در سامان بخشیدن به خلاء سیاسى که در حجاز به وجود مىآید همکارى مىنماید.
از جمله نشانههاى ظهور حادثهاى است که میان دو حرم مکه و مدینه رخ مىدهد. در این هنگام نشانههاى ظهور حضرت مهدى(عج) آشکار شده و شاید بزرگترین نشانه آن، نداى آسمانى است که به نام او در 23 ماه رمضان شنیده مىشود پس از این نداى آسمانى حضرت مهدى(عج) به طور سرى با برخى از یاران خود ارتباط برقرار مىنماید. درباره آن بزرگوار در سراسر گیتى سخن بسیار به میان آمده و نام وى زبانزد همگان گشته و محبتش در دلها جاى مىگیرد.
دشمنان از حضور آن حضرت بیمناک شده و مىکوشند تا وى را یافته و از میان بردارند ازاینرو سپاهى وارد مدینه گشته و به هر مرد هاشمى که دست یابند او را دستگیر و یا می کشند و یا به زندان مىاندازند آن حضرت با برخى از یاران خود در مکه تماس گرفته تا این که قیام خویش را در شب دهم محرم بعد از نماز مغرب و عشاء از حرم شریف مکى آغاز مىکند و پس از درگیرى بر مکه تسلط مىیابد. در صبح روز دهم محرم حضرت مهدى(عج) پیام خود را به زبانهاى مختلف به تمام جهان ابلاغ مىکند و ملل دنیا را به یارى خویش دعوت کرده، اعلام مىدارد که در مکه باقى خواهد ماند تا معجزهاى که جد گرامىاش حضرت رسول(ص) وعده فرموده محقق شود و آن فرو رفتن لشکریان سفیانى به زمین است که براى درهم شکستن حرکت آن حضرت راهى مکه مىشوند.
آن حضرت پس از این معجزه با سپاه خود که متشکل از ده و اندى هزار تن است از مکه رهسپار مدینه مىشود و پس از نبردى با نیروهاى دشمن مستقر در آنجا، مدینه را آزاد ساخته آنگاه با آزادسازى دو حرم مکه و مدینه فتح حجاز و تسلط بر منطقه خاتمه مىیابد. وى پس از پیروزى بر حجاز راهى جنوب ایران مىشود و در آنجا با سپاه ایران و تودههاى مردم آن سامان به رهبرى خراسانى برمىخورد. آنان با او بیعت کرده و با همرزمى یکدیگر با قواى دشمن در بصره به پیکار مىپردازند که سرانجام به پیروزى بزرگ و آشکارى دست مىیابند. سپس امام(عج) وارد عراق گردیده واوضاع داخلى آنجا را پاکسازى مىکند و با درگیرى با بقایاى نیروهاى سفیانى و گروههاى متعدد شورش آنها را شکست داده و به قتل مىرساند. آنگاه عراق را مرکز حکومت و کوفه را پایتخت خود قرار مىدهد و بدینسان یمن، حجاز،ایران، عراق و کشورهاى خلیجفارس یکپارچه تحت فرمانروایى آن حضرت درمىآید. بعد از آن جنگهایى با ترکان و یهودیان صورت مىپذیرد که در هر دو پیروزى از آن حضرت(عج) است. غربیان مسیحى از این وقایع سخت نگران شده و با حضرت اعلان جنگ مىکنند ولى ناگاه حضرت عیسى مسیح(ع) از آسمان به قدس شریف فرود آمده و با سخنان خویش جهان و به ویژه مسیحیان را مورد خطاب قرار مىدهد. فرود آمدن حضرت عیسى(ع) براى جهان علامت و نشانهاى است که موجب شادى مسلمانان و ملتهاى مسیحى خواهد گردید.
به نظر مىرسد که حضرت مسیح(ع) میان حضرت مهدى(ع) و غربىها وساطت نموده و قرارداد صلحى به مدت هفت سال میان دو طرف بسته مىشود. اما غربىها بعد از دو سال پیمان صلح را مىشکنند، لذا رومیان در یک هجوم ناگهانى با نزدیک به یک میلیون سرباز به سرزمین شام و فلسطین یورش مىآورند. نیروهاى اسلام رویاروى آنها قرار گرفته و حضرت مسیح(ع) موضع خود را هماهنگ با حضرت مهدى(عج) اعلام داشته و پشت سر وى در قدس نماز مىگذارد. دراین جنگ مسلمانان پیروز مىشوند. سپس غرب توسط امام فتح مىگردد. پس ازفتح و اسلام آوردن بیشتر مردم آن سامان، حضرت مسیح(ع) رحلت نموده و حضرت مهدى(عج) و مسلمانان بر پیکر او نماز مىگذارند. سپس پیکر پاک او را با پارچهاى که دستبافت مادرش مریم صدیقه(ع) است کفن نموده و در جوار مزار شریف مادرش در قدس به خاک مىسپارد.
پس از این فتوحات حضرت مهدى(عج) براى تحقق بخشیدن به اهداف الهى در ابعاد گوناگون و در میان ملل جهان اقدام مىکند و براى تعالى بخشیدن و شکوفایى زندگى مادى و تحقق توانگرى و رفاه همگان قیام نموده و جهت گسترش فرهنگ و دانش و بالا بردن سطح آگاهى دینى و دنیایى مردم مىکوشد.
به نظر میرسد که جنبش دجال ملعون و فتنه و آشوب او یک حرکت انحرافى بهرهگیرى از پیشرفت علوم و حالت رفاهى باشد که در زمان امام(عج) جامعه بشرى به آن دست مىیابد. دجال از روشهاى پیشرفته چشمبندى، براى فریب جوانان پسر و دختر و زنان که بیشترپیروان او را تشکیل مىدهند استفاده مىکند. ازاینرو در جهان موجى از فتنه و آشوب به وجود مىآورد که فریبکارىهاى او را باور مىکنند اما حضرت مهدى(عج) نیرنگهاى وى را آشکار ساخته و به زندگى او و هوادارانش خاتمه مىبخشد.